در گذر زمان، با توجه به نیازهای جوامع بشری در حوزههای بهداشت عمومی و حفظ محیط زیست، توسعه فناوری تصفیه فاضلاب از اهمیت بیشتری برخوردار شده است. خیلی از جوامع جهت یافتن راه حلی برای کمبود آب تمیز جهت مصرف مستقیم انسان، آبیاری و تغذیه آب سطحی جهت تخفیف پیامدهای سرزده آب نمکی تلاش میکنند. واقعیت بر این است که جریان خروجی تصفیه فاضلاب دیگر چیزی در حد دورریز السّاعه آن نمی باشد، بلکه اکنون نظرها به منبع آب مطمئن متمرکز است. زمان، توجه و پول تحقیق، صرف توسعه مطمئن فرآیندهای تصفیه فاضلاب هزینهبر میشود که میتواند حذف گستره وسیعی از آلایندهها را شامل گردیده و به طور منظم آب با کیفیت بالا تولید شود.
بر خلاف فنهای آبرسانی شهری و جمعآوری فاضلاب که تاریخچه نسبتاً طولاتی و چند هزار ساله دارند. پالایش و تصفیه فاضلاب به صورت امروزی خود دارای سابقه تاریخی کوتاهی میباشند. در سال 1748 یک فیزیکدان فرانسوی به نام جین آنتونی نولت پدیدهای را که امروز تحت عنوان اسمز شناخته میشود، مستند کرد؛ فرآیندی که توسط آن آب از درون یک غشای نیمه تراوا، از یک محلول مایع با آلایندههای کمتر به یک محلول مایع با آلایندههای بیشتر، نفوذ میکند تا اینکه به حالت تعادل برسد. دویست سال بعد، محققّان این پدیده را جهت ساخت اولین سامانه اسمزی انجام دادند. آنها پی بردند با اعمال انرژی (فشار) به محلول مایع با آلایندههای بالاتر، آب میتواند کماکان از درون غشا حرکت نموده، آلاینده را در پشت سر خود باقی گذاشته و آب تمیز را تخلیۀ کند. رفته رفته چندین نوع غشا دیگر برای تصفیه آب توسعه پیدا کردند به طوری که دستهبندی غشاهای اولیّه به کار رفته در تصفیه فاضلاب شامل موارد زیر است:
- میکروفیلتراسیون
- اولترافیلتراسون
- نانوفیلتراسیون
- اسمز معکوس
در میان کشورهای جهان، ایالت متحده آمریکا در جهت تصفیه و بازگردانی آب پیشقدم بوده و تلاش های بسیار زیادی کرده است. ایالت کالیفرنیا به دلیل شرایط جغرافیایی، در منطقه کمآب قرار دارد، به همین منظور اکثر مراکز تصفیه آب ایالت متحده در این منطقه احداث شده است. در جدول 1‑2، خطّ زمانی تاریخچه تصفیه فاضلاب غشایی در ایالت منحده آمریکا نشان داده شده است.
جدول 1‑2 خطّ زمانی توسعه غشاهای ایالت متحده آمریکا[36]
